Bij een ongeval in een kerncentrale kunnen radioactieve stoffen vrijkomen die zich verspreiden via de lucht. Een van die stoffen is radioactief jodium. Radioactief jodium kan door inademing in het lichaam terechtkomen en door de schildklier worden opgenomen. Dit kan op de langere termijn schildklierkanker veroorzaken bij jonge mensen. Door op het juiste tijdstip jodiumtabletten in te nemen, raakt de schildklier verzadigd met stabiel jodium, dat ongevaarlijk is. De schildklier neemt dan minder radioactief jodium op, waardoor de kans afneemt om schildklierkanker te ontwikkelen.
De kans op schildklierkanker geldt in het bijzonder voor mensen van 40 jaar en jonger die in een gebied wonen binnen een straal van 20 kilometer van een kerncentrale, voor kinderen tot 18 jaar en zwangere vrouwen die maximaal 100 kilometer van een kerncentrale wonen. Voor veel inwoners van onze provincie geldt dat ze in een risicogebied wonen ten opzichte van het Duitse Lingen. Dit geldt ook voor veel inwoners van de provincies Drenthe en Overijssel.
In 2010-2015 is er in Nederland een campagne geweest om zwangere vrouwen en kinderen tot 18 jaar te bereiken met preventieve jodiumtabletten in geval van een kernongeval in een straal rondom 20 kilometer van kerncentrales. In 2017 is de Nederlandse campagne uitgebreid naar het gebied met een straal van 100 kilometer. Omdat de houdbaarheidsdatum van de tabletten, die tussen 2010 en 2015 zijn gedistribueerd, verloopt worden de tabletten via de gemeenten op dit moment opnieuw verspreid. De Tweede Kamer is 7 juni 2021 hierover per brief geïnformeerd door Minister van Ark.
Voor de inwoners in het gebied met een straal van tussen de 20 en 100 kilometer geldt dit echter niet; de houdbaarheidsdatum van de in 2017 verstrekte tabletten is in 2026. Echter zwangere vrouwen en nieuwe inwoners in dit gebied met jonge kinderen zijn niet structureel geïnformeerd om jodiumtabletten zelf in huis te halen. Veel vrouwen en gezinnen met kinderen jonger dan vier jaar zijn zich dus niet bewust van het risico en de eventuele preventieve maatregelen bij een ongeval in een kerncentrale.
De GroenLinks fractie van de Tweede Kamer heeft in overleg met GroenLinks Drenthe aan de Minister vragen gesteld en een oproep gedaan om zwangere vrouwen en gezinnen met kinderen goed en structureel te informeren. De Groningse GroenLinksfractie schaart zicht volledig achter dit initiatief, aldus Statenlid Stephanie Bennett: ’Ook veel inwoners van onze provincie vallen in het risicogebied van de kerncentrale in Lingen. Het is daarom van enorm belang dat de kwetsbare doelgroepen volledig geïnformeerd worden over het belang van jodiumtabletten. Het Rijk moet de verantwoordelijkheid pakken voor goede distributie van deze tabletten.’