Op 8 juni 2013 organiseerde de stadswerkgroep Werk en inkomen een bijeenkomst over de toekomst van de arbeidsmarkt met onze partijleider Bram van Ojik, Jeannette van Dongen (GroenLinkswerkgroep arbeidsverhoudingen) en Marije Cornelissen (GL lid Europees parlement). De bijeenkomst werd gevolgd een werkbezoek van Bram en Marije aan de Eemshaven met drie FNV-ers: Arnoud Hoogsteen, Hermen Pol en en Saskia Treu en onze Eemsmonder raadsleden Ria Damhof en Leo de Vree.
Jeannette van Dongen wees erop dat er veel verhalen over de arbeidsmarkt de ronde doen die niet op feiten berusten. In landen waar minder ontslagbescherming is, is de situatie op de arbeidsmarkt niet beter dan bij ons. Integendeel. De druk van VNO-NCW om het ontslagrecht te versoepelen kan volgens haar ook niet rekenen op de steun van hun achterban want die vindt de huidige situatie helemaal niet slecht. Blijkbaar is er bij de werkgevers iets mis in de communicatie.
Verder wees zij op het belang van scholing: als er dan problemen zijn in een bedrijf is het makkelijker mensen een andere functie te geven of naar een andere baan te begeleiden.
Ten slotte had ze een paar opmerkingen over de zelfstandigen zonder personeel. Het lijkt mooi om ZZP-er te zijn, maar ze zijn minder vrij dan ze denken. Zij bepalen namelijk niet zelf onder welke voorwaarden ze de arbeidsmarkt betreden. Dat is vooral in de crisis duidelijk merkbaar. Hun gemiddeld inkomen is € 20.000 en er is veel verborgen werkloosheid onder ZZP-ers.
Europa
Marije Cornelissen betreurde de defensieve strategie van de vakbeweging ten opzichte van Europa. In het Europees parlement en in de Europese Commissie zijn de neo-liberalen in de meerderheid. Voor hen is het loon van werknemers een economische variabele en niet het geld waar mensen van moeten leven. De neo-liberalen staan sterk onder invloed van werkgevers (Business Europe), terwijl de vakbeweging bezig is met achterhoedegevechten over de invloed van de EU op het nationaal beleid. Die invloed is groot en zal nog groeien. Ook als de achterban eurosceptisch is, zoals FNV en CNV zeggen, kun je de feiten niet negeren. Zo is het vrij verkeer van werknemers niet tegen te houden, maar betere regulatie is wel mogelijk. Nu kunnen mensen op drie manieren in het buitenland werken: als gewoon werknemer (dan heb je rechten), als zelfstandige of als uitzendkracht. De beide laatste hebben zo weinig rechten dat ze een goede kans lopen uitgebuit te worden. Er is geen vorm van bescherming omdat in het buitenland werken wordt beschouwd als het leveren van een dienst. Bij het werken voor een uitzendbureau gelden de regels van het land van vestiging van het uitzendbureau. In beide gevallen heeft men geen recht op een minimumloon en worden geen sociale premies betaald. Dat leidt tot valse concurrentie: GroenLinks vindt daarom dat vrij verkeer van arbeid alleen mogelijk moet zijn onder een werknemersconstructie.
De Nederlandse arbeidsmarkt
Toen Bram van Ojik fractievoorzitter werd is uitgebreid gesproken met de achterban en zijn werkbezoeken gebracht aan bedrijven. De arbeidsmarkt is aan het veranderen. Een werkbezoek aan het postsorteercentrum van Post-nl in Amsterdam maakte duidelijk dat de 1800 mensen die daar werken in de toekomst ’s nachts aan de slag moeten, geen vast contract krijgen en slecht betaald worden. Dat plan is voor een deel al gerealiseerd. Tweede voorbeeld: bij Tata steel in IJmuiden werken gezien de grootte van het bedrijf nog maar weinig mensen. Dat komt door automatisering. Bram stelt dat de oude arbeidsmarkt verdwenen is en niet meer terugkomt. Hoe gaan en willen we de zaken nu regelen? GroenLinks staat in elk geval een aantal algemene maatregelen voor. Arbeid moet door belastingtechnische maatregelen goedkoper worden en vervuiling duurder. Dat zou in deze regeringsperiode 60.000 banen opleveren. Verder zou er een investeringsprogramma moeten komen voor bijvoorbeeld het isoleren van woningen. Het kabinet bijt zich te veel vast in de hoop op economisch herstel en is daarom niet bereid tot enige vorm van actief werkgelegenheidsbeleid. Het resultaat van de huidige aanpak is minder belastingopbrengsten en meer mensen in de uitkering.