Algemene Beschouwingen 2025

Voorzitter, vorig jaar en het jaar ervoor zat ik in mijn tuin de algemene beschouwingen te schrijven. Twee jaar terug beschreef ik elk plekje in de tuin, vorig jaar zat ik op de lounge set te luisteren naar de Groene Specht. Nu voorzitter, blijkt dat ik van suiker ben gemaakt, dus ik zat in mijn huis op de overloop te zwoegen op de tekst.

Te zwoegen, want wat ga ik zeggen namens GroenLinks in samenspraak met mijn eigen gevoel? Bij het openslaan van de krant, luisteren naar het nieuws of naar gesprekken van mensen om me heen. Bekruipt mij een gevoel van ontstemming. Voorzitter, het gaat te ver om nu dit gevoel geheel uit te diepen.

Wat ik er wel over kwijt wil is dit: Wij willen allemaal het vertrouwen in de politiek herstellen. Wat niet helpt is dat er gemorreld wordt aan de basis van onze maatschappij en onze rechtsstaat, naast dat elkaar de maat wordt gemeten op een niet nette manier in Den Haag. Politieke verschillen mogen er zijn, kritische geluiden ook. Maar we moeten niet vergeten dat we SAMENleving zijn. In maatschappij waar niet alleen ik, ik, ik moet gelden, maar dat er rekening gehouden wordt met elkaar; op basis van vertrouwen. Het is van de zotte dat als je mensen wil helpen nu de kans bestaat dat dit als strafbaar wordt gezien. Solidariteit mist hierin compleet.

Maar voorzitter, dan ben ik blij dat ik hier, in dit huis volksvertegenwoordiger mag zijn. Wij hebben namelijk het afgelopen jaar laten zien dat er gewerkt kan worden aan wederzijds vertrouwen en dat we ons allen inzetten voor onze burgers. Ja voorzitter, ook hier zijn er politieke verschillen, maar we gaan op een normale manier met elkaar in overleg om het onderste uit de kan te halen voor onze inwoners.

Als GroenLinks zijn we blij met wat verwerkt is van ons coalitieakkoord. We noemen een paar dingen op: Groenblauwe dooradering, digitalisering, circulaire- en natuurinclusieve inkoop, waterstof- en circulaire economie verder brengen; om zo banen voor de toekomst te realiseren.

GroenLinks is verheugt dat de subsidieregeling: Diversiteit, Gelijkwaardigheid en Inclusie openstaat per 15 juli 2025. Een subsidie voor initiatieven op het gebied van Diversiteit en Inclusie. Hiermee geven we, wat ons betreft, eindelijk invulling aan de langgekoesterde wens om als Provincie met meer dan enkel woorden een bijdrage te leveren aan inclusie en gelijkwaardigheid.

Toch hebben we als GroenLinks ook wat vragen, want kritische geluiden mogen er zijn.

De trainee ships worden (terecht) uitgebreid met mbo trainee ships, mede mogelijk gemaakt door Volt. Wordt bij de trainee ships ook gekeken of het onbenut potentieel van de arbeidsmarkt aangesproken kan worden? GroenLinks zag namelijk dat een vijfde van de migranten aan de kant staat. Terwijl zij wel willen werken. Mogelijk kunnen we hier hulp aan bieden, beter voor ons en beter voor de integratie van deze groep.

Voorzitter, het openbaar vervoer is een basisbehoefte. Het moet voor al onze inwoners beschikbaar, toegankelijk, duurzaam en betaalbaar zijn. Daarom zijn we blij met de schriftelijke beantwoording op onze vraag over de voortgang van MeeDoen-Pas. We kijken dan uit naar het totaalvoorstel van het college om vanaf volgend jaar gratis openbaar vervoer voor alle Groningers met een smalle beurs te regelen.

Wat ons echter zorgen baart, is het nieuws dat busvervoerder Qbuzz na de provincie Zuid-Holland nu ook door Friesland een miljoenenboete heeft gekregen voor slechte prestaties rondom inzet van materiaal en personeel. Niet alleen zet dit de financiële positie van ons vervoerbedrijf onder druk, maar het roept bij GroenLinks ook zorgen op over het vermogen om aan de Groningse dienstregeling te kunnen voldoen. Vorige week was hier al een uitgebreide discussie over inzet van beperkte middelen op onze buslijnen, dus graag horen wij van het college nu al een reflectie op de positie van Qbuzz in onze provincie. Deelt het college de zorgen van GroenLinks en is het bereid met Qbuzz in gesprek te gaan, zodat wij in het najaar niet geconfronteerd worden met keuzes die we niet willen maken?

GroenLinks maakt zich zorgen over het realiseren van de Natuur Netwerk Nederland (NNN). In de voorjaarsmonitor van 24 was de streefwaarde voor 2024 130 ha., later in het jaarverslag 32 ha. en uiteindelijk is er 0 ha in 24 gerealiseerd. 2025 geeft hetzelfde beeld: voorjaarsmonitor 2024 114 ha, jaarverslag 114 ha., voorjaarsmonitor 2025 0 ha. Nu heeft de gedeputeerde aangegeven dat er mogelijk wel iets wordt bereikt in het jaar 2025. Wat is de stand van zaken nu? En waar liggen de grootste hiaten? De Staten krijgen telkens hetzelfde verhaal te horen: Prolander is er mee bezig. Grond aankopen is duur. Enz. GroenLinks vindt echt dat hier nu stappen gezet moeten worden. Streefwaarden aanpassen is kul, we moeten voor natuur herstel nu echt het NNN en verbindingszones realiseren. Wat heeft het college van ons nodig om dit te realiseren? Politieke druk? Dat we met z’n allen een iets doen? Wat?

Over een ander stuk natuur De Waddenzee schrok GroenLinks van het rapport van de Waddenacademie. Met een deel van de natuur in de Waddenzee gaat het helemaal niet goed. Ik citeer: “Van de 238 indicatoren tonen 92 een verslechtering en over 66 is onzekerheid”, zei commissaris Brok. “De natuur moeten we koesteren, willen we de waarde van het gebied doorgeven.” (einde citaat). Daarnaast is de Waddenzee opnieuw op de agenda van Unesco gezet voor bespreking, voor het derde opeenvolgende jaar. Kortom, GroenLinks ziet dit als een signaal dat we rond het Wad meer moeten gaan doen (of juist minder). Daarom komen wij met een voorstel (na het reces) om hier uitgebreider met elkaar, als Staten, over in gesprek te gaan.

Voorzitter, los van de zorgen gaat er ook veel goed in onze provincie. En een icoon project wil GroenLinks er graag uitlichten. Namelijk: Duisternis. In onze provincie is hierop vooruitstrevend beleid en koesteren we echt het donkerte. Goed voor mens en natuur. Toch steekt het ons dat wij dan niet de donkerste provincie van Nederland zijn, dat die Friesen dit claimen. Het lijkt ons goed om de strijd aan te gaan en de donkerste provincie van Nederland te worden. Dit door een strijdplan met gemeenten te maken en jaarlijks mee te doen aan de Nacht van de nacht en deze actie ook te communiceren. De eerste stap in de strijd is deze motie: mag het licht uit?

Voorzitter, wij zagen dat u ambassadeur bent van het Gronings Offensief tegen Seksueel Geweld. Waarbij u en mede ambassadeur burgemeester Sikkema in een kleiplaat uw gedachten kraste. De betreffende plaat wordt onderdeel van het eerste Nationaal monument tegen Seksueel Geweld wat in Winschoten komt te staan. Een belangrijk monument, want Seksueel geweld treft mensen in hun kwetsbaarheid, hun lijf, hun leven. En veel te vaak blijft het onzichtbaar, uit schaamte, uit angst, of omdat de samenleving liever wegkijkt. Het Nationaal Monument biedt iets dat onmisbaar is: publieke erkenning. Als provincie kunnen we niet aan de zijlijn blijven staan. Juist in een tijd waarin veel gemeenten wél bijdragen, voelt het ongemakkelijk dat wij nog niets hebben gedaan. Daarom deze motie: bijdrage voor het Nationale monument Seksueel Geweld.

Voorzitter, dit keer dus vanaf mijn overloop geschreven. Maar gezien het weer buiten, kan ik hopelijk vanavond in mijn tuin een rondje maken. Om daarbij te overdenken hoe de vergadering vandaag is gegaan. En waarbij ik hoop dat wij als GroenLinks de provincie weer socialer, groener en rechtvaardiger hebben gemaakt. Tot zover.

We zijn verheugd te melden dat onze beide moties zijn aangenomen! Ook zijn er moties aangenomen waar wij mede-indiener van waren, onder andere voor het vergroenen van schoolpleinen, het ophogen van de transitiefonds cultuur en om naar de mogelijkheden te kijken voor het aanstellen van een regenboog ambassadeur. 

Tot na het reces!